Vatican News – Tiếp tục loạt bài giáo lý về các nhân đức, trong buổi tiếp kiến chung vào sáng thứ Tư ngày 10/4/2024, Đức Thánh cha đã chia sẻ về nhân đức can đảm, được sách Giáo lý định nghĩa là “nhân đức luân lý đảm bảo sự vững chắc trong khó khăn và kiên trì theo đuổi điều thiện”. Ngài mời gọi các tín hữu hãy rèn luyện nhân đức can đảm để chiến đấu với nỗi sợ hãi và tìm thấy lòng can đảm để bày tỏ niềm tin của mình một cách nhiệt thành. Đức Thánh Cha bắt đầu bài giáo lý như sau:
Anh chị em thân mến, chào anh chị em!
Bài giáo lý hôm nay nói về nhân đức luân lý thứ ba, đó là lòng can đảm. Chúng ta hãy bắt đầu từ mô tả của Sách Giáo lý Giáo hội Công giáo: “Can đảm là nhân đức luân lý giúp chúng ta kiên trì và quyết tâm theo đuổi điều thiện giữa những khó khăn trong đời. Nó củng cố sự quyết tâm chống lại các cám dỗ và vượt qua các chướng ngại trong đời sống luân lý. Đức can đảm giúp chúng ta có khả năng chiến thắng sự sợ hãi, thậm chí cả sự chết, đương đầu với sự thử thách và các cuộc bách hại” (số 1808).
Chúa Giêsu biết những cảm xúc của con người
Do đó, đây là nhân đức có tính “tranh đấu” nhất trong các nhân đức. Nếu nhân đức đầu tiên trong các nhân đức, là nhân đức khôn ngoan, chủ yếu gắn liền với lý trí của con người; và trong khi nhân đức công bình tìm thấy chỗ của nó trong ý chí; nhân đức thứ ba này thường được các tác giả kinh viện liên kết với cái mà người xưa gọi là “sự khao khát nóng nảy”. Tư tưởng cổ đại không tưởng tượng được một người không có đam mê: anh ta sẽ là một hòn đá. Và các đam mê không nhất thiết là cặn bã của tội lỗi; tuy nhiên chúng phải được đào luyện, hướng dẫn, thanh tẩy bằng nước Rửa tội, hay đúng hơn là bằng lửa của Chúa Thánh Thần. Một Kitô hữu không có lòng can đảm, không dồn sức lực vào điều thiện, không làm phiền ai, là một Kitô hữu không hữu ích. Chúa Giêsu không phải là một Thiên Chúa trong suốt và khổ hạnh, không biết đến cảm xúc của con người. Hoàn toàn ngược lại. Người đã bật khóc trước cái chết của người bạn Ladarô; và tâm hồn đầy nhiệt huyết của Người được thể hiện rõ ràng trong một số cách diễn đạt, như khi Người nói: “Ta đến để ném lửa vào mặt đất, và Ta ước mong lửa ấy bùng lên!” (Lc 12,49); và khi đối mặt với việc buôn bán trong đền thờ, Người đã phản ứng một cách mạnh mẽ (xem Mt 21,12-13).
Nhưng giờ đây chúng ta hãy tìm kiếm một mô tả hiện sinh về nhân đức rất quan trọng này, nhân đức giúp chúng ta thành công trong cuộc sống. Người xưa – cả các triết gia Hy Lạp lẫn các nhà thần học Kitô giáo – đã nhận ra sự phát triển hai mặt trong nhân đức can đảm, một mặt thụ động và một mặt tích cực.
Đừng đầu hàng trước các nỗi sợ hãi nảy sinh trong lòng
Chuyển động đầu tiên hướng vào nội tâm của chính chúng ta. Có những kẻ thù trong lòng mà chúng ta phải đánh bại; chúng mang tên lo lắng, thống khổ, sợ hãi, tội lỗi: tất cả những thế lực khuấy động trong lòng chúng ta và trong một số tình huống làm chúng ta tê liệt. Có bao nhiêu chiến binh không chịu nổi trước khi bắt đầu thử thách! Can đảm trước hết là chiến thắng chính mình. Hầu hết những nỗi sợ hãi nảy sinh trong lòng chúng ta đều không thực tế và hoàn toàn không trở thành sự thực. Tốt hơn hết hãy cầu xin Chúa Thánh Thần và đối mặt với mọi sự bằng lòng can đảm kiên trì: giải quyết từng vấn đề một, tùy theo khả năng của chúng ta, nhưng không theo cách đơn độc! Chúa ở cùng chúng ta nếu chúng ta tin tưởng vào Người và chân thành tìm kiếm điều tốt lành. Khi đó, trong mọi tình huống, chúng ta có thể trông cậy vào sự quan phòng của Thiên Chúa, Đấng là khiên che và thuẫn đỡ cho chúng ta.
Can đảm giúp chúng ta chịu đựng những thử thách, không sợ hãi hay nản lòng
Và sau đó là chuyển động thứ hai của nhân đức can đảm, lần này có tính chất tích cực hơn. Ngoài những thử thách trong lòng còn có những kẻ thù bên ngoài, đó là những thử thách của cuộc sống, những bách hại, những khó khăn mà chúng ta không ngờ tới và làm chúng ta ngạc nhiên. Trên thực tế, chúng ta có thể cố gắng dự đoán điều gì sẽ xảy ra với mình, nhưng phần lớn thực tế được tạo nên từ những sự kiện không thể lường trước được, và ở vùng biển này, con thuyền của chúng ta đôi khi bị sóng đánh chìm. Khi đó, lòng can đảm khiến chúng ta trở thành những thủy thủ có sức kháng cự, không sợ hãi hay nản lòng.
Nghiêm túc đối phó với thách đố của sự dữ trên thế giới
Can đảm là một nhân đức nền tảng bởi vì nó nghiêm túc đối phó với thách đố của sự dữ trên thế giới. Có người cho rằng nó không tồn tại, rằng mọi thứ đều ổn, rằng ý chí con người đôi khi không mù quáng, rằng những thế lực đen tối mang đến cái chết không ẩn nấp trong lịch sử. Nhưng chỉ cần lật qua một cuốn sách lịch sử, hay không may là cả báo chí, cũng đủ để khám phá ra những hành động tội ác mà chúng ta một phần là nạn nhân và một phần là thủ phạm: chiến tranh, bạo lực, nô lệ, áp bức người nghèo, những vết thương vẫn chảy máu không bao giờ lành. Nhân đức can đảm khiến chúng ta phản ứng và kiên quyết nói “không” với tất cả những điều này. Trong thế giới phương Tây thoải mái của chúng ta, nơi đã phần nào làm dịu đi mọi thứ, đã biến con đường dẫn đến sự hoàn thiện thành một sự phát triển hữu cơ đơn giản, không cần phải đấu tranh vì mọi thứ dường như giống nhau, đôi khi chúng ta cảm thấy một nỗi hoài niệm lành mạnh về các ngôn sứ. Nhưng những người có tầm nhìn xa trông rộng và phá cách thì rất hiếm.
Kiên quyết lặp lại lời nói “không” với sự ác
Chúng ta cần ai đó đánh thức chúng ta đứng dậy khỏi nơi êm dịu mà chúng ta đã nằm xuống và khiến chúng ta kiên quyết lặp lại lời nói “không” với sự ác và mọi thứ dẫn đến sự thờ ơ. Nói “không” với sự dữ và với sự dửng dưng; nói “có” với việc bước đi để tiến bước, và do đó cần phải chiến đấu.
Vậy chúng ta hãy khám phá lại lòng can đảm của Chúa Giêsu trong Tin Mừng, và chúng ta hãy học điều đó từ chứng tá của các vị thánh nam nữ. Cám ơn anh chị em!
